Səməd bey Mehmandarov

Mövzu: Səməd bey Mehmandarov Ç.a. Mar. 18, 2008 3:07 pm

Semed bey Mehmandarov 1857-ci ilde Lenkeranda esli Qarabagdan olan Sadiq beyin ailesinde anadan olmushdur.Atasi onu oxumaq ucun Baki gimnaziyasina gonderir.Semed bey gimnaziyani e'la qiymetlerle bitirir.Herbi ishe boyuk hevesi oldugu ucun Peterburqa gedir ve topculuq mektebine daxil olur.1875-ciilde burada tehsilini bash vurduqdan sonra Sibirdeki herbi hisselerin birine xidmete gonderilir.
1904-1905-ci illerde olmush rus-yapon muharibesi Mehmandarovun heyatinda muhum rol oynamishdir.Bu muharibede o,ozigidliyi ve shucaeti ile ferqlenmishdir.Semed bey MMehmandarov bu muharibede boyuk xidmetlerine gore general-mayor rutbesi ve qizil qilinc mukafati aldi.
1908-ci ilde ise general-leytenant rutbesi verildi.S.Mehmandarov Birinci dunya muharibesinde gosterdiyi komandirlik bacarigi,igidlik,merdliye gore bir nece defe qizil silahla,muxtelif ordenlrle mukafatlandirilmishdir.Ingilterenin,Fransanin,Rumi niyan-nin en yuksek ordenleri ile teltif olunmushdur.
1917-ci ilde fevralinda xalq Rusiya cari devirenden sonra general S.Mehmandarov herbi xidmetden ayrildi.
1918-ci ilden general herbi nazir te'yin edildi.1919-cu ilde Zzengezurdaki ermeni quldur destelerine veMugandaki qiyama qarshi qelebe caldi.
1920-ci ilde artiq 40.000 neferlik nizami ordu yaradilmishdir.General Mehmandarovun Azerbaycanimiz ucun fedakar emeyi Azerbaycan ordusunun ermenilere qarshi Esgeran doyshunde de oz behresini verdi.
Semed bey Mehmandarov 1931-ci ilde vefat etmishdir.

Mövzu: Geri: Səməd bey Mehmandarov Ç.a. Mar. 18, 2008 3:08 pm

Lənkəranda dünyaya göz açmışdır və Bakıda gimnaziya təhsili almış Səməd Sadıqbəy oğlu Mehmandarov Peterburqda artileriya təmayüllü hərbi məktəbi bitirmişdir.Rus-Yapon müharibəsində böyük rəşadət göstərmiş S.Mehmandarova 1908-ci ildə tam artileriya generalı rütbəsi verilmişdir ki, bu da, general-polkovnik rütbəsinə bərabərdir. I Dünya müharbəsi başlanarkən general S.Mehmandarov Varşava ətrafında xdmət edirdi.Onun komandir olduğu 21-ci piyada diviziyası tərkibində dörd alay var idi:81-ci Abşeron alayı, 82-ci Dağıstan alayı, 83-cü Samur alayı və 84-cü Şirvan alayı, Diviziya komandiri S.Mehmandarovun fitri istedadı nəticəsində Lodz istiqamətində aparılmış döyüşdə alman generalı Makenzonun ordusu üzərində qələbə əldə etmişdir.Visla çayı yaxınlığındakı İvanqorod rayonunda da 21-c diviziya 52-ci piyada diviziyası tərkibində 205-ci Şamaxı və 206-cı Səlyan alayları da var idi.
1915-ci ildə general S.Mehmandarov korpus komandiri təyin edilmişdi.1917-ci ilin əvvəlində Rusiyanın bütün hərbi ordenləri ilə,eləcə də İngiltərə, Fransa, Rumıniyanın bir neçə hərbi ordenləri ilə təltif edilmişdi.
1917-ci il fevral inqilabından sonra S.Mehmandarov Rusiyada hərbi xidmətdən çıxaraq, Azərbaycana gəldi. General S.Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökümətində 1918-ci ilin 25 dekabrından Hərbi Nazir vəzifəsində olmuş və müstəqil Azərbaycanın qısa müddətdə 30 minlik ordusunu yaratmağa nail olmuşdu. 1919-cu ilin yazında ingilis hərbi hissələri Azərbaycanda olduğu dövrdə Hərbi Nazir S.Mehmandarov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti başçısı Nəsib bəy Yusifbəyliyə göndərdiyi rəsmi məktubda bildirmişdi ki, İngilis hərbi dəstələri Azərbaycanda məskun olduqları yerlərdə talanlar edir, kəşfiyyat işi aparırlar. Bunlara etiraz olaraq S.Mehmandarov İngiltərə hökumətinin I dünya müharibəsi illərində ona verdiyi ordenləri İngiltərə hökumətinə qaytarmağı Azərbaycan hökumətindən xahiş etmişdi.
Müstəqi Azərbaycan dövlətinin ərazisi Rusiyanın XI Ordusu tərəfindən zəbt edildikdən sonra S.Mehmandarov öz xalqının müqəddəratına biganə olmayaraq, Nəriman Nərimanovun şəxsi zəmanəti əsasında hərbi fəaliyyətini davam etdirmiş və Azərbaycanda yaradılmış hərbi komandirlər məktəbində 1921-1928-ci illərdə müəəlimlik etmişdir.Qafqaz ordusunun komandiri olmuş Birinci dərəcəli Ordu komandiri İ.Ç.Yakir 1925-ci ildə yazmışdı:”Mehmandarov nadir artileriyaçıdır”.

General Səməd bəy Mehmandarov 1924-1927-ci illərdə Azərbaycanda hərbi sahədə aparılan geniş islahatlarda və tədbirlərdə fəal iştirak etmişdir.

1928-ci ildə general S.Mehmandarov səhhətinə görə orduda xidmətdən təxris olunmuş və ona fərdi dövlət təqaüdü verilməsi müəyyən edilmişdi.

General-polkovnik S.Mehmandarov dövrünün görkəmli şəxsiyyətlərindən biri olmuşdur.O, türk və fars dillərini yüksək səviyyədə bilirdi. Ömrünün son üç ilində islam tarixi və fəlsəfə ilə məşğul olmuşdur.